دیالیز در بیماران دیابتی

عواملی که می توانند در ایجاد بیماری کلیوی تأثیر بگذارند  شامل عوامل ژنتیکی، قند خون و فشار خون است. هرچه فرد دیابت و فشار خونش را بهتر کنترل کند، احتمال ابتلای او به بیماری کلیوی کاهش می یابد. در صورتی که مبتلا به دیابت باشید مهم است که از نظر بیماری کلیوی مورد آزمایش قرار بگیرید تا بتوان آن را به موقع تشخیص داد و پیشرفت آن را کند نمود و آسیب های ناشی از آن را با درمانهای موجود تخفیف داد. بهترین روش برای کاهش و جلوگیری از بیماری‌های کلیوی مربوط به دیابت، هدف قراردادن و به تعادل رساندن قند خون و فشار خون است. عادت‌های زندگی سالم و مصرف به موقع داروهای تجویزی توسط پزشک از این طریق به راحتی بهبود پیدا کرده و در مسیر سلامتی قرار می‌گیرید.

بدن ما برای تأمین انرژی نیاز به مواد غذایی گوناگونی دارد. این مواد در بدن تبدیل به قند یا گلوکز می‌شوند که انرژی مورد نیاز ما را تأمین می‌کنند. اگر به هر دلیلی گلوکز از طریق خون وارد سلول‌ها نشود و در جریان خون فرد باقی بماند، میزان قند خون بالا رفته و فرد مبتلا به دیابت می‌شود. آنچه که باعث این عدم جذب قند می‌شود، کمبود هورمون انسولین است. انسولین از لوزالمعده ترشح می‌شود و باعث ورود قند به سلول‌ها می‌شود. مقادیر بالای قند خون باعث می شود که کار کلیه ها برای فیلتر کردن سخت تر شود، اتفاقی که با گذشت زمان می تواند به کلیه ها آسیب برساند به طوری که مقادیر کمی پروتئین (آلبومین) شروع به نشت به درون ادرار کند. 

بیماری کلیوی و دیابت

یکی از شایع ترین عوارض بلند مدت دیابت، آسیب کلیوی است. این بیماری که تحت عنوان نفروپاتی دیابتی یا بیماری کلیوی دیابتی (DKD) نیز شناخته می شود، نتیجه ناهنجاری های عروقی ناشی از دیابت است و خطر مرگ و میر را افزایش می دهد. علاوه بر این، دیابت شیرین عامل اصلی خطر ابتلا به بیماری کلیوی مرحله نهایی (ESRD) است که پیشرفته ترین مرحله بیماری کلیوی محسوب میگردد.
سطح بالای قند خون (گلوکز) که در افراد مبتلا به دیابت اتفاق می افتد، می تواند موجب افزایش برخی از مواد شیمیایی درون کلیه شود. این مواد شیمیایی باعث می شود که گلومرول ها نشتی داشته باشند که در نتیجه آلبومین را به ادرار نشت می دهد. علاوه بر این، سطح قند خون بالا ممکن است برخی از پروتئین های گلومرول را به هم پیوند دهد. پروتئین های پیوند یافته می تواند باعث ایجاد زخم محلی شود. این روند باعث می شود گلومرول ها به اصلاح اسکلروز شوند.

معمولاً این روند چندین سال طول می کشد و فقط در برخی افراد مبتلا به دیابت اتفاق می افتد. با گذشت زمان، بافت زخم شده به تدریج جایگزین بافت کلیه سالم می شود. در نتیجه، کلیه ها کمتر و کمتر قادر به انجام کار خود برای فیلتر کردن خون می شوند. کاهش تدریجی عملکرد کلیه ممکن است به از کار افتادن دائمی کلیه منجر شود. میکروآلبومینوری نشانه ای است بر این که دیابت بر کلیه شما تأثیر گذاشته است و در صورت درمان ممکن است به طور کلی از بین برود و یا در همان مرحله میکروآلبومینوری باقی بماند و یا به پروتئینوری تبدیل می شود، به خصوص اگر بیماران مبتلا به میکروآلبومینوری تحت نظر پزشک قرار نگیرند. اگر چه بیماری کلیوی دیابتی در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ شایع تر است؛ اما افراد بیشتری مبتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری کلیوی دیابتی هستند، به این دلیل که تعداد افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ خیلی بیشتر از افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ است.

درمان نارسایی کلیوی در بیماران دیابتی

گاهی اوقات، بیماری کلیوی خیلی دیر تشخیص داده می‌شود، یا به دلیل کنترل ضعیف دیابت شما پیشرفت می‌کند. این به عنوان نارسایی کلیه شناخته می‌شود و به این معنی است که کلیه‌های شما کمتر از ۱۵ درصد ظرفیت طبیعی خود کار می‌کنند. حدود ۳۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و تا ۴۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ در نهایت به نارسایی کلیه مبتلا می‌شوند. متأسفانه، در این مرحله تنها دو گزینه وجود دارد: دیالیز یا پیوند کلیه. پیوند کلیه برای افراد مبتلا به دیابت بی خطر است.

• دیالیز

دو نوع اصلی دیالیز وجود دارد: همودیالیز (خون تراکافت) و دیالیز صفاقی

همودیالیز

همودیالیز شایع ترین نوع دیالیز است. در این فرایند، لوله ای از طریق سوزن به بازویتان متصل است و خون از طریق آن به دستگاهی در بیرون قرار دارد وارد می‌شود؛ این دستگاه خون را تصفیه خواهد نمود و از طریق لوله دیگری که به دست متصل است وارد بدن خواهد شد. این کار معمولاً سه مرتبه در هفته رخ خواهد داد و هر کدام ۴ ساعت به طول خواهد انجامید.

دیالیز صفاقی

دیالیز صفاقی از پوشش درونی شکم (صفاق یا برون شامه روده ها) به عنوان صافی خون و در عوض دستگاه خارجی استفاده می‌نماید. صفاق نیز به مانند کلیه شامل هزاران رگ خونی ریز است و آن را به ابزار تصفیه بسیار خوبی مبدل می‌سازد. پیش از آغاز درمان، برشی در نزدیکی نافتان زده خواهد شد و لوله باریکی به نام سوند از طریق آن وارد فضای درنوی شکم (حفره صفاقی) خواهد شد. این لوله به صورت دائمی در آن باقی خواهد ماند. مایعات از طریق این لوله به فضای سفاقی وارد می‌شود. با گذر جریان خون از پوشش صفاقی، مواد و مایعات زائد موجود در خون گرفته شده و وارد مایع دیالیزی خواهد شد. این مایع چند ساعت بعد وارد کیسه ای خواهد شد و با مایع تمیز جایگزین خواهد شد. جایگزینی این مایع معمولاً ۳۰ تا ۴۰ دقیقه به طول خواهد انجامید و معمولاً باید ۴ مرتبه در روز رخ دهد. اگر بخواهید این کار می‌تواند توسط یک دستگاه به صورت شبانه که خوابیده اید، انجام شود.