همودیالیز: درمان جایگزین کلیه‌ها
همودیالیز یکی از روش‌های درمانی برای بیماران مبتلا به نارسایی کلیه است که در آن وظیفه پاکسازی خون از مواد زائد، مایعات اضافی و سموم به وسیله دستگاه دیالیز انجام میشود. این فرآیند جایگزین عملکرد طبیعی کلیه‌ها شده و برای حفظ سلامت بدن حیاتی است.
همودیالیز چگونه عمل می‌کند؟
در همودیالیز، خون بیمار از بدن خارج میشود، از یک فیلتر به نام دیالیزر یا کلیه مصنوعی عبور کرده و پاکسازی میشود. سپس خون تمیز به بدن بازمی‌گردد. این فرآیند معمولاً به شکل زیر انجام میشود:
ایجاد دسترسی عروقی:
از طریق فیستول شریانی-وریدی (AV fistula) یا کاتتر وریدی، دسترسی به رگ‌های خونی بیمار ایجاد میشود.
انتقال خون به دستگاه:
خون از طریق لوله‌های پلاستیکی وارد دیالیزر شده و در آنجا مواد زائد و مایعات اضافی جدا میشود.
بازگشت خون:
خون تصفیه‌شده از طریق لوله‌ها به بدن بیمار بازگردانده میشود.
انواع روش‌های همودیالیز
همودیالیز در مراکز درمانی:
تحت نظارت پزشکان و پرستاران حرفه‌ای انجام میشود.
همودیالیز خانگی:
بیمار با آموزش‌های لازم و استفاده از تجهیزات پیشرفته، دیالیز را در خانه انجام می‌دهد.
این روش زمان‌بندی انعطاف‌پذیری دارد و نیاز به رفت‌وآمد به مراکز درمانی را کاهش می‌دهد.
مزایای همودیالیز خانگی
افزایش کارایی درمان:
امکان افزایش تعداد و مدت جلسات دیالیز، که به پاکسازی بهتر خون منجر میشود.
صرفه‌جویی در زمان:
حذف نیاز به رفت‌وآمد به مراکز درمانی.
کاهش خطر عفونت‌های بیمارستانی:
انجام درمان در محیط ایمن خانه.
انعطاف‌پذیری زمانی:
بیمار می‌تواند زمان درمان را بر اساس نیازهای شخصی تنظیم کند.
آزادی در تغذیه:
با افزایش دفعات دیالیز، محدودیت‌های غذایی کمتر میشود.
عوارض احتمالی همودیالیز
افت فشار خون:
یکی از شایع‌ترین عوارض ناشی از کاهش سریع مایعات بدن است.
خستگی و ضعف:
به دلیل تغییرات موقت در میزان مایعات و ترکیبات خون.
عفونت دسترسی عروقی:
در صورت رعایت نکردن بهداشت یا استفاده نادرست از تجهیزات.
گرفتگی عضلات:
به دلیل تغییرات الکترولیتی در بدن.
مراقبت‌های لازم در همودیالیز
رعایت بهداشت دسترسی عروقی:
پیشگیری از عفونت و مشکلات دسترسی.
توجه به رژیم غذایی:
مصرف غذاهای کم‌نمک و محدودیت در پتاسیم و فسفر.
نوشیدن آب به میزان توصیه‌شده:
جلوگیری از تجمع مایعات در بدن.
پیگیری وضعیت سلامتی:
مراجعه منظم به پزشک برای بررسی وضعیت کلی و تنظیم درمان.
نقش دستگاه دیالیز در همودیالیز
دستگاه دیالیز وظیفه دارد خون را به‌طور مداوم از طریق دیالیزر عبور دهد و موارد زیر را کنترل کند:
سرعت جریان خون.
میزان برداشت مایعات اضافی.
دما و فشار خون.
چه کسانی به همودیالیز نیاز دارند؟
بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه.
افرادی که کلیه‌هایشان به دلیل بیماری‌های خاص مانند دیابت یا فشار خون بالا آسیب دیده است.
بیماران دچار آسیب حاد کلیه که توانایی پاکسازی خون را ندارند.
انجام همودیالیز در منزل
همودیالیز در خانه که معمولا سه بار در هفته انجام میشود و حدود ۳ الی ۴ ساعت زمان میبرد. در این روش خون بیمار با لوله پلاستیکی از بدن خارج میشود و توسط ماشین دیالیز که نوعی کلیه مصنوعی است تصفیه شده و با سوزن یا پورت به بدن بیمار برمیگردد.
همودیالیز چیست و چگونه عمل می‌کند؟
همودیالیز درمانی است که به‌عنوان جایگزین عملکرد کلیه‌ها، مواد زائد، سموم و مایعات اضافی را از خون شما پاک می‌کند. این فرآیند با استفاده از دستگاهی به نام دیالیزر یا کلیه مصنوعی انجام میشود. خون از طریق لوله‌های پلاستیکی وارد دستگاه دیالیز شده، تمیز میشود و سپس به بدن شما بازمی‌گردد.
روند انجام همودیالیز
اتصال سوزن‌ها:
در ابتدای درمان، دو سوزن در دسترسی عروقی (مانند فیستول یا گرافت) شما قرار می‌گیرد. این سوزن‌ها خون را از بدن شما به دستگاه منتقل می‌کنند.
انتقال خون به دیالیزر:
خون از طریق لوله‌های پلاستیکی به دیالیزر وارد میشود. در اینجا مواد زائد و مایعات اضافی از خون جدا می‌شوند.
بازگشت خون تمیز:
خون تمیز شده مجدداً به بدن شما بازگردانده میشود. در هر لحظه تنها مقدار کمی از خون از بدن خارج میشود تا ایمنی شما حفظ شود.
کنترل پارامترها:
دستگاه دیالیز به‌صورت خودکار زمان درمان، دما، برداشت مایع و فشار خون را کنترل می‌کند تا فرآیند درمان با ایمنی کامل انجام شود.
همودیالیز خانگی
فرآیند همودیالیز خانگی نیز مشابه دیالیز در مراکز درمانی است، با این تفاوت که در محیط خانه و با استفاده از تجهیزات پیشرفته انجام میشود. این روش برای بیمارانی مناسب است که می‌خواهند درمان خود را با آرامش و راحتی بیشتری انجام دهند.
مزایای همودیالیز خانگی
افزایش راحتی: انجام درمان در خانه بدون نیاز به مراجعه مکرر به مراکز درمانی.
انعطاف‌پذیری زمانی: برنامه‌ریزی درمان بر اساس نیاز و زمان‌بندی شخصی.
کاهش هزینه‌ها: صرفه‌جویی در هزینه‌های حمل‌ونقل و سایر هزینه‌های مرتبط.
همودیالیز خانگی معمولی:
جدول مقایسه انواع روش های دیالیز در منزل
ویژگی | همودیالیز | دیالیز صفاقی | CRRT |
محل انجام | بیمارستان و خانه | خانه یا بیمارستان | بیمارستان و ICU و منزل |
فرآیند | خون از بدن خارج شده و از طریق صافی یا غشا عبور داده میشود | مایعات دیالیز به داخل حفره شکمی تزریق میشود | خون به طور مداوم از بدن خارج شده و از طریق صافی یا غشا عبور داده میشود |
دفعات | ۳ بار در هفته، به مدت چند ساعت | ۴ بار در روز | به طور مداوم |
مزایا | مؤثر برای حذف مواد زائد و مایعات اضافی | می توان در خانه انجام داد | برای افراد مبتلا به نارسایی کلیه مزمن که نیاز به مراقبت های ویژه درمانی دارند |
معایب | نیاز به مراجعه به بیمارستان دارد | می تواند دست و پا گیر باشد و خطر عفونت را افزایش دهد | نیاز به مراقبت تخصصی دارد |
مزایای همودیالیز خانگی
گزارش‌ها نشان می‌دهد که همودیالیز خانگی می‌تواند تأثیر مثبت قابل‌توجهی بر سلامت و کیفیت زندگی بیماران داشته باشد. برخی از مهم‌ترین مزایای این روش عبارتند از:
دیالیز مؤثرتر:
به دلیل امکان افزایش زمان و تعداد دفعات دیالیز، این روش در مقایسه با مراکز دیالیز، کارایی بیشتری دارد. در مراکز درمانی، به علت تعداد بالای بیماران، افزایش زمان دیالیز معمولاً امکان‌پذیر نیست.
صرفه‌جویی در زمان:
همودیالیز خانگی نیاز به رفت‌وآمد به مراکز درمانی را از بین میبرد و زمان بیشتری را برای بیمار آزاد می‌کند.
کاهش خطر عفونت‌های بیمارستانی:
عدم حضور در محیط‌های درمانی و بیمارستانی، احتمال ابتلا به عفونت‌های مرتبط با بیمارستان را به شدت کاهش می‌دهد.
آزادی بیشتر در تغذیه:
با افزایش دفعات دیالیز در منزل، بیماران می‌توانند رژیم غذایی انعطاف‌پذیرتری داشته باشند و محدودیت‌های کمتری را تجربه کنند.
انعطاف در زمان‌بندی:
بیماران می‌توانند روزها و ساعات مناسب خود را برای انجام دیالیز انتخاب کنند، که این امر به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک می‌کند.
چگونه مرکز مناسب برای همودیالیز خانگی پیدا کنیم؟
یافتن مرکزی که خدمات همودیالیز خانگی ارائه دهد، ممکن است چالش‌برانگیز باشد. بسیاری از مراکز درمانی به دلیل کمبود تجهیزات، این خدمات را ارائه نمی‌دهند.
اگر به دنبال یک مرکز مطمئن برای خدمات همودیالیز در منزل هستید، می‌توانید با مرکز شفا کالا یکتا (سهامی خاص) در تهران تماس بگیرید. ما با ارائه تجهیزات پیشرفته و خدمات تخصصی، دیالیز خانگی را با بهترین کیفیت به شما ارائه می‌دهیم.
📞 تماس با ما: ۰۹۳۵۳۱۱۹۹۱۱
🌐 مشاهده خدمات