SLED (دیالیز کم‌کارایی پایدار) اصول، کاربردها و ملاحظات بالینی

 

۱. مقدمه و تاریخچه

SLED (Sustained Low-Efficiency Dialysis) یک روش دیالیز برون‌تنی ترکیبی است که برای بیماران همودینامیک ناپایدار در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) طراحی شده است. این روش در اوایل دهه ۲۰۰۰ معرفی شد و با ترکیب مزایای همودیالیز سریع و CRRT، حذف مواد سمی و آب اضافی را با جریان آهسته و طولانی انجام می‌دهد تا فشار خون بیمار پایدار باقی بماند.

SLED به‌ویژه در بیمارانی با نارسایی حاد کلیه (AKI) که تحمل همودیالیز معمولی را ندارند، کاربرد دارد. این روش باعث کاهش نوسانات همودینامیک، کنترل حجم و الکترولیت‌ها و بهبود نتایج بالینی می‌شود.

۲. مکانیسم و اصول فیزیولوژیک

SLED اساساً دیالیز با جریان آهسته و طولانی (۶–۱۲ ساعت) است.

  • جریان خون و جریان دیالیز کاهش یافته تا همودینامیک بیمار پایدار بماند.
  • حذف مواد سمی و آب اضافی با سرعت پایین انجام می‌شود تا افت فشار خون و استرس قلبی کاهش یابد.
  • این روش ترکیبی از مکانیسم‌های دیفیوژن و فیلتراسیون است و برای حذف اوره، کراتینین، پتاسیم و توکسین‌های با وزن مولکولی متوسط مناسب است.

 

۳. اندیکاسیون‌ها و موارد استفاده

  • نارسایی حاد کلیه (AKI) در بیماران ICU
  • کنترل حجم و الکترولیت‌ها در بیماران همودینامیک ناپایدار
  • جایگزین CRRT در مراکز با منابع محدود
  • بیمارانی که نیاز به دیالیز طولانی دارند اما همودیالیز سریع را تحمل نمی‌کنند.
  • بیمارانی که نیاز به دیالیز طولانی دارند اما همودیالیز سریع را تحمل نمی‌کنند

۴. پارامترهای درمانی و تنظیمات دستگاه

  • جریان خون: ۱۵۰–۲۰۰ میلی‌لیتر در دقیقه
  • جریان دیالیز: ۲۵۰–۳۵۰ میلی‌لیتر در دقیقه
  • زمان درمان: ۶–۱۲ ساعت
  • محلول دیالیز: با توجه به وضعیت الکترولیت و بیمار تنظیم می‌شود
  • فیلتر/کارتریج: فیلترهای استاندارد همودیالیز با ظرفیت متوسط برای استفاده طولانی

 

۵. مراقبت‌های پرستاری و پایش بیمار

  • پایش همودینامیک (فشار خون، ضربان قلب، اکسیژن خون) هر ۱۵–۳۰ دقیقه
  • پایش وزن، الکترولیت‌ها و تعادل مایعات قبل و بعد از دیالیز
  • بررسی مسیر دسترسی و جریان خون به صورت مداوم
  • آماده‌سازی محلول‌ها و تجهیزات طبق پروتکل ICU
  • ثبت دقیق تمامی پارامترها در پرونده بیمار

۶. مقایسه با سایر روش‌های دیالیز

روش جریان خون مدت زمان

مزایا

 محدودیت‌ها
همودیالیز معمولی بالا ۳–۴ ساعت حذف سریع اوره افت فشار خون و ناپایداری همودینامیک
CRRT پایین ۲۴ ساعت پایدار، مناسب ICU نیاز به تجهیزات خاص و هزینه بالا
SLED متوسط–پایین ۶–۱۲ ساعت تعادل همودینامیک بهتر، استفاده از تجهیزات استاندارد زمان طولانی‌تر، نیاز به نظارت دقیق پرستاری

۷. موارد بالینی نمونه

  • مورد ۱: بیمار ICU با AKI و فشار خون پایین، SLED با جریان خون ۱۵۰ میلی‌لیتر/دقیقه به مدت ۸ ساعت انجام شد و وضعیت همودینامیک پایدار باقی ماند.
  • مورد ۲: بیمار مبتلا به سپسیس شدید و افزایش پتاسیم سرم، SLED به مدت ۱۰ ساعت با فیلتر استاندارد انجام شد و پتاسیم کاهش یافت بدون افت فشار خون.

۸. عوارض و مدیریت

  • افت فشار خون: با کاهش جریان خون و محلول‌های دیالیز کنترل می‌شود
  • گرفتگی مسیر دسترسی: بررسی مرتب و شست‌وشوی مسیر
  • اختلالات الکترولیتی: پایش و تصحیح مداوم
  • خستگی و بی‌حالی بیمار: زمان‌بندی مناسب و پایش علائم حیاتی

 

۹. ملاحظات اقتصادی و اجرایی

  • استفاده از تجهیزات همودیالیز موجود، هزینه کمتر نسبت به CRRT
  • نیاز به پرستار آموزش‌دیده برای پایش طولانی
  • برنامه‌ریزی مناسب برای استفاده از فیلترها و محلول‌ها

۱۰. منابع

  1. Ronco C, Bellomo R. Continuous Renal Replacement Therapy in ICU. Lancet, 2018.
  2. Kellum JA, et al. Sustained low-efficiency dialysis (SLED) in acute kidney injury. Crit Care Med, 2015.
  3. Davenport A. Extracorporeal blood purification: principles and practice. Nephrol Dial Transplant, 2017.
  4. UpToDate, Acute kidney injury: Dialysis options, 2024.
  5. Macedo E, Mehta RL. Renal replacement therapy in critically ill patients. Kidney Int, 2011.
  6. Schneider AG, et al. SLED versus CRRT in ICU patients. Crit Care, 2017.
  7. Ostermann M, et al. Hemodynamic stability during prolonged intermittent dialysis. Nephrol Dial Transplant, 2016