نارسایی مزمن کلیه (CKD ) به صورت از بین رفتن پیشرونده و غیر قابل برگشت عملکرد کلیه،که اغلب به بیماری مرحله انتهایی کلیه (ESRD ) منتهی میشود،تعریف می شود .
شایع ترین علل CKD : دیابت،فشارخون ، بیماری عروق بزرگ ،گلومرولونفریت GN))
بیماری های کیستیک مادرزادی-ارثی،نفریت بینابینی ،پیلونفریت، GN ثانویه، واسکولیت
طیف موارد CKDاز پروتئینوری تا افزایش کراتینین و در نهایت ESRDمتغیر است.
اثرات چشمگیر CKD : بسیاری از افراد مبتلا به سمت ESRD پیشرفت می کنند و نیازمند دیالیز یا پیوند کلیه خواهند بود . افزایش کراتینین سرمی به عنوان یک عامل خطر مستقل برای بیماری های قلبی-عروقی شناخته می شود.
بر اساس تقسیم بندی انجمن بین المللی کلیه CKD به مراحل مختلفی طبقه بندی شده است که با پروتئینوری در مرحله یک آغاز می شود و مرحله پنجم مرحله ESRD می باشد.
۱) اثرات قلبی و عروقی : کاردیومیوپاتی ، آریتمی ، پریکاردیت، آترواسکلروز تسریع یافته
۲) بیمار یهای گوارشی :بی اشتهایی ،تهوع، استفراغ ،اختلال در حس چشایی ، گاستریت ، اولسرپپتیک ، خونریزی گوارشی
۳) تظاهرات عصبی :
مرکزی: تظاهرات سیستم عصبی مرکزی شایع است و در مراحل ابتدایی ایجاد میگردند که به صورت تغییرات مختصر عملکرد شناختی ، حافظه و اختلالات خواب
می باشد. لتارژی ، تحریک پذیری ، آنسفالوپاتی آشکار ، آستریکسی و تشنج تظاهرات دیررس اورمی هستند.
محیطی: تظاهرات عصبی محیطی به شکل نوروپاتی حسی متقارن با الگوی دستکش _ جوراب می باشد. اختلال اعصاب حرکتی به شکل پاهای بی قرار و یا افتادگی مچ دست و پا تظاهر می یابد.
۴) تظاهرات عضلانی – اسکلتی :
ضعف عضلانی ، نقرس و نقرس کاذب ، استئو دیستروفی کلیوی
۵)اثرات خونی :آنمی ، اختلالات خونریزی ، اختلال عملکرد لوکوسیت
اختلالات خونریزی که عمدتاً به علت چسبندگی و تجمع پلاکتی ایجاد می شود در بیماران اورمیک شایع می باشد.
۶) اختلالات اندوکرین : هیپرپاراتیروئیدیسم ، آمنوره ، ناتوانی جنسی
۷) عملکرد ایمنی : در بیمارانESRD اختلال در هر دو جنبه هورمونی و سلولی سیستم ایمنی ایجاد می شود. این بیماران اغلب دچار سرکوب ایمنی شده و مستعد ابتلا به عفونت هستند.
۸) اختلالات متابولیک:
افزایش مقاومت به انسولین ، هیپرلیپیدمی
۹) تظاهرات پوستی : خارش ، پیگمانتاسیون زرد