کلیه ها در واقع پالایشگاه بدن هستند و از وظایف مهم آنها عبارتنداز:
♦ تصفیه خون از مواد زاید(مانند اوره و کراتنین و یا سموم)
♦ تنظیم فشار خون
♦ کمک به خون سازی(تولید اریتروپویتین و ویتامین D )
♦ حفظ تعادل وتنظیم املاح ومواد معدنی از قبیل سدیم _پتاسیم _ کلسیم _ فسفر
♦ تنظیم اسید و باز بدن
♦ تنظیم کننده آب بدن
♦دیابت
♦فشار خون بالا
♦التهاب نفرون ها
♦بیماریهای مادرزادی کلیه و کلیه پلی کیستیک
♦بزرگی پروستات در مردان
♦لبتال به عفونت های مکرر ادراری
♦سنگ کلیه
♦داروها
♦بیماریهای سیستم ایمنی مانند لوپوس
♦عوامل ناشناخته
به حالتی گفته میشود که عملکرد طبیعی کلیه ها متوقف میشود و برای ادامه حیات یا باید تحت درمان با دیالیز قرار گیرند ویا کلیه پیوندی دریافت کنند.
مشکل شایع در بیماران کلیوی است که بسیار مضر میباشد زیرا سرعت آسیب را تشدید میکند. تولید غیر طبیعی هورمون رنین و افزایش حجم مایعات بدن و افزایش سدیم از دلایل آن است.
در بعضی بیماران، فشار خون بالا با گرفتن مایع اضافه و رسیدن به وزن خشک در حین دیالیز کنترل میشود و سایر بیماران به داروهای ضد فشار خون نیاز دارند.
در این بیماران کلیه ها نمی توانند مانند قبل ادرار تولید کنند، بنابراین مایعات مصرف شده در بدن باقی میماند . با حفظ محدودیت نمک و مایعات میتوانید از افزایش حجم مایعات بدن جلوگیری کنید.
مقدار طبیعی هموگلوبین خون، در زنان ۱۲-۱۱ و در مردان ۱۳-۱۲ گرم بر دسی لیتر است که در بیماران کلیوی پایین تر از حد طبیعی است.
نشانه های آن ضعف و خستگی و گاه حساسیت به سرماست.
داروهایی که برای درمان کم خونی استفاده میشود.
♦ آهن
♦اسیدفولیک
♦اریتروپوئتین
♦ویتامین B12
پتاسیم برای سلامتی الزامی است، اما مقادیر بالا برای بدن مضر وحتی گاهی کشنده است. بنابراین مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم را کم کنید.
مشکلات استخوانی را میتوان با رژیم غذایی و داروهای مانند کلسیم و ویتامین D پیشگیری کرد .
گروهی از بیماران تغییراتی را در عملکرد اعصاب خود و معمولا در پاها یا دست ها تجربه میکنند. مانند: پای بیقرار – احساس سوزش- بی حسی- گزگز.
علت این حالت مشخص نیست، بعضی داروها برای رفع این مشکالت تجویز می شوند.
با وجود نارسایی کلیوی مواد دفعی نه تنها در خون، بلکه در سطح پوست نیز وجود دارند که باعث خشکی و خارش و پوسته پوسته شدن میشود .
♦ مؤثرترین راه اجتناب از عوارض پوستی ،پیشگیری از بروز آن است.
♦ برای تسکین خارش از کمپرس آب سرد استفاده کنید.
♦ پارچه ی نرمی را با آب سرد خیس کرده و به مدت ۵تا۲۰ دقیقه بر روی محل خارش بگذارید.
♦ استفاده از کرمهایی با پایه روغنی یا افزودن کمی روغن خوراکی به لوسیونهای پوستی هم کمک کننده است.
♦ استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده برای نگه داشتن رطوبت کافی در هوا .
♦ استفاده از صابون مخصوص برای پوست خشک یا حساس .
♦ استفاده از لوسیون پوست بعد از حمام یا دوش گرفتن یا زمانی که پوست هنوز رطوبت دارد.
♦ اجتناب از حمام داغ طولانی مدت که میتواند خارش را شدیدتر کند.
♦ پوشیدن لباس نرم و پنبه ای واجتناب از لباس های پشمی و نایلونی.
♦ استفاده حداقل از مواد شوینده که موجب تحریک پوست میشود.
♦ هیچ گاه الکل را روی پوست نزنید زیرا موجب خشکی پوست میشود.
♦ عدم استفاده از موادمعطر و شیمیایی که تولید رایحه میکنند که اغلب موجب تحریک پوست میشوند.
خستگی ناشی از کم خونی یا اورمی و همچنین مشکالت روحی و روانی مانند افسردگی شدید، استرس از علل تغییرات در عملکرد جنسی میباشد که اغلب قابل اصلاح میباشد.
اغلب خانمها با نارسایی پیشرفته کلیه عادت ماهیانه نخواهند داشت و زمانی که یک برنامه ی منظم دیالیز تثبیت شود عادت طبیعی ماهیانه آنها بر میگردد.
اغلب مردان نیز علارغم دیالیز منظم نابارور هستند. اما بعضی بیماران باروری خود را حفظ میکنند.
اما حاملگی در طی درمان با دیالیز مشکل است و باید با متخصص کلیه مشورت شود.
همودیالیز یعنی تمیز کردن خون که باعث خارج نمودن مواد زائد، تنظیم حجم مایعات بدن، کنترل اسید و باز، تنظیم الکترولیتها، خروج مواد سمی از بدن، کنترل فشار خون های مقاوم و کاهش پتاسیم میشود.
هرجلسه همودیالیز۳ تا۵ ساعت طول میکشد.
ماده ای به نام هپارین در حین همودیالیز به خون اضافه میشود تا از ایجاد لخته در صافی جلوگیری شود.
♦ رعایت مدت زمان تجویز شده برای دیالیز
♦ رعایت نکات تغذیه ای توصیه شده
♦ انجام حرکات ورزشی آموزش داده شده در حین دیالیز
♦ استفاده از صافی با قدرت پاک کنندگی بالا
♦ مراقبت از راههای دسترسی به عروق جهت انجام دیالیز بخصوص فیستول.
فیستول، گرافت و کاتتر سه راه ایجاد ارتباط خون با دستگاه همودیالیز هستند.
فیستول پس از بیحسی موضعی دست وایجاد برشی به طول ۱cmتا۳ در مچ دست یا آرنج توسط اتصال سرخرگ به سیاهرگ ایجاد میشود .پس از ۲۵ روزبخیه ها توسط جراح کشیده میشود حداقل ۱۱تا ۱۵ روز پس ازکار گذاشتن فیستول صورت مناسب بودن جریان خون و تایید پزشک وپرستار قابل استفاده است.
فیستول ۵تا۷ سال و گاهی تا ۲۱سال قابل استفاده است.
بهترین و کم عارضه ترین و امن ترین راه دسترسی به عروق فیستول است.
♦ محل فیستول از نظر خونریزی تورم،تغییررنگ،ترشح و التهاب چک شود.
♦ وجود نوعی صدای طوفانی در محل انجام عمل یا تریل نشانه سلامت فیستول است.
♦ توصیه میشود به مدت ۱۱تا۱۲ ساعت بعد از عمل استراحت در بستر داشته باشید.
♦ روی دست فیستول دار خود نخوابد.
♦ از پوشیدن لباسهای تنگ ،دستبندو مچبند در دست فیستول دارخودداری کنید.
♦ عضو دارای فیستول نباید در معرض گرما یا سرمای شدید قرار گیرد.
♦ اندازه گیری فشارخون و انجام تزریقات و گرفتن نمونه خون از این دست ممنوع است.
♦ از بی حرکتی مداوم دست فیستول دار بپرهیزید.
♦ از حمل وسایل سنگین وضربه به دست فیستول دار جلوگیری کنید.
♦ از کندن پوسته های زخم خودداری کنید.
♦ هر روز ازنظر ارتعاش ونبض فیستول کنترل شود
♦ وجود درد یا سردی دست راکنترل کنید زیرا میتواندنشاندهنده اختلال در کارکرد فیستول باشد.
کمپرس گرم
♦ بعد از دیالیزدر محل تزریق ،کمپرس سرد بگذارید و روز بعد کمپرسور گرم ، استفاده کنید.
♦ جهت به حداقل رساندن میکروبها قبل از انجام دیالیز عضو فیستول دار رابا آب وصابون بشویید.
♦ با تیم درمان در تغییر محل تزریق سوزنها در هر جلسه همکاری کنید.
ورزشهای آموزش داده شده ی مربوط به دست فیستول دار را انجام دهیدکه شامل:
۱.خمیر یا توپی قابل ارتجاع در دست گرفته و با فشار آن را بازوبسته کنید،۱۱بار تکرار کرده سپس استراحت کنید.
۲.دست را پایین تر از قفسه سینه قرار دهید.
گرافت یک رگ مصنوعی است که به علت نداشتن رگ مناسب به جای فیستول ارتباط بین شریان و ورید وهمچنین جهت دیالیز توسط جراح گذاشته می شود و جریان خون وماشین دیالیز را برقرار میکند.
بین ۱-۲ هفته بعد از جراحی مورد استفاده قرار میگیرد زیرا نیاز به حجیم شدن ندارد. اما سایر مراقبت ها مانند فیستول است.
شایعترین عوارض گرافتها عفونت، لخته یا ترومبوز می باشد .
زمان آمادگی گرافت جهت انجام دیالیز ، دو هفته پس از گذاشتن رگ مصنوعی می باشد.
هیچگاه اجازه ندهید از عضوی که گرافت گذاشته شده فشار خون گرفته شود.
♦ اجازه ندهید در عضوی که گرافت گذاشته شده هیچگونه تزریقی انجام شود.
♦ روزانه ۱ بار محل گرافت خود را لمس و از کارائی آن اطمینان حاصل کنید.
♦ روزانه نبض پا و دست را لمس کنید.
♦ بعد از جراحی عضوی را که گرافت شده بالا نگه دارید.
♦ روزانه عضو گرافت شده را حرکت و ورزش دهید.
♦ محل تزریق سوزن را از لحاظ خونریزی کنترل کنید.
♦ عالئم و نشانه های عفونت محل سوزن (قرمزی، تورم، درد و )….. را کنترل کنید.
♦ به هیچ وجه با عضو گرافت شده وزنه سنگین بلند نکنید.
♦ روی عضو گرافت شده نخوابید.
♦ بعد از انجام دیالیز به مدت ۸ ساعت از دوش گرفتن و برداشتن پانسمان محل گرافت خودداری کنید .
لوله ای نرم با تعداد سوراخهای زیاد که در داخل سیاهرگ بزرگی مانند ژگولار وساب کلاوین قرارداده میشود.
نکات زیر جهت نگهداری و جلوگیری از عفونت کاتتر الزامی است :
حین وصل و قطع شدن از دستگاه دیالیز ماسک بزنید.
♦ هرگونه کشیدگی و ضربه به کاتتر احتمال عفونت را افزایش میدهد.
♦ زمانی که به دیالیز وصل نیستید نباید کاتتر خم شود یا گیره های آن باز وبسته شود .
♦ در صورت مشاهده هر نشانه ای از عفونت کاتتر مانند: تب ولرز به طور دائم یا حین دیالیز ،قرمزی ،گرمی یا ترشح چرکی از محل کاتترو خون مردگی یا درد باید به پزشک مراجعه کرد.
♦ بهتر است بعد از هر دیالیز با باند تمیز محل کاتتر پوشانده شود.
♦دوش گرفتن با کاتترموقت اشکالی ندارد ولی پانسمان آن نباید خیس شود.
♦ ولی در کاتتر دائم میتوانید یک تا دو هفته بعد زیر دوش بروید ولی وان و استخر ممنوع است .
♦بهتر است پانسمان مناسب بعد از دیالیز صورت گیرد و یا پس از استحمام یک گاز استریل روی محل خروج کاتتر گذاشته شود.
♦ همیشه کاتتر را به طور مستقیم به کمک چسب به پوست بچسبانیدوآن را ثابت نگه دارید.
♦ زمان خارج کردن کاتتر را از پزشک سوال کنید.
♦ کاتتر را همیشه خشک وتمیز نگه دارید.
♦ درصورت بروز خونریزی یا پاره شدن بخیه ها یا خارج شدن کاتتر از بدن با یک گاز استریل محل کاتتر را فشار دهید وبه سرعت به بیمارستان مراجعه کنید.
♦ هرگز سر پیچ های دوشاخه را دستکاری نکنید و اگر باز شد فورا ببندید.
♦ اطراف کاتتر را روزانه بایک گازیا پارچه تمیز،تمیز کنید.
♦ هرگز کاتتر را به بیرون یا داخل جابه جا نکنید.
♦ هرگز از اشیاء تیز وقیچی در اطراف کاتتر استفاده نکنید.
♦ مصرف هرگونه داروی تزریقی یا خونگیری از طریق کاتتر ممنوع است.
♦ محل خروج کاتتر دائم بخیه ای ندارد کاتتر یک تکه چوب پنبه داردکه در زیر پوست میچسبد هرگونه کشیدگی و ضربه به کاتتر باعث عفونت ویا از دست دادن کاتتر میشود.
♦ تغییرات سریع در حجم خون
♦ انجام دیالیز برای بار اول
♦ حساسیت و واکنش به صافی ها
♦ عفونت خون در مددجویان مسن
♦ خوردن غذا قبل و حین انجام دیالیز
♦ بالا بودن دمای مایع دیالیز
♦ برداشتن سریع و زیاد مایع جهت رسیدن به وزن خشک
♦ داشتن وزن زیاد بین دو جلسه
♦ داشتن کم خونی
♦ خونریزی به هر علتی
♦ استفاده از محلول دیالیز با مقدار پایین سدیم
♦ نارسایی قلب
سرگیجه، سردرد، تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلانی ،کاهش سطح هوشیاری ،ترس،اضطراب ، رنگ پریدگی واحساس تنگی نفس
♦ وزن خشک شما باید بطور دقیق مشخص شود.
♦ عدم مصرف داروی ضد فشار خون قبل از جلسه دیالیز و مصرف آن بعد از دیالیز
♦ ازخوردن غذا قبل وحین دیالیز پرهیز کنید.
♦ از افزایش وزن بین دو جلسه دیالیز خودداری کنید.
♦ محدودیت مصرف نمک ( مصرف زیاد نمک سبب دریافت آب بیشتر بین دو جلسه دیالیز و موجب افزایش وزن اضافی میگردد)
♦ کم خونی شما باید درمان شود.
♦ حین دیالیز سر پایین و پاهارا باالتر قرار دهید.
♦ کاهش و یا قطع اولترافیلتراسیون
♦ کاهش دور پمپ
♦ تزریق سرم نرمال سالین یا سرم مانیتول
♦ استفاده از اکسیژن
♦ استفاده از صافی های کوچکتر
♦ در نهایت قطع دیالیز
♦ از محلول بیکربنات استفاده شود
♦ درجه حرارت محلول( ۳۶درجه سانتیگراد) مناسب باشد.
علت اصلی کرامپهای عضلانی مشخص نیست اما افت فشار خون ،انجام دیالیز خشک میتواند از علل آن باشد.
جلوگیری از افزایش وزن بیش از ۱ کیلوگرم بین دو جلسه دیالیز.
پیشگیری از افت فشار خون
انجام ورزشهای ایزومتریک و ایزوتونیک افزایش زمان دیالیز در افرادی که دچار اضافه وزن زیاد شده اند.
جهت درمان میتوان از ماساژ موضعی ،کیسه آب گرم ونیز تمرینهای کششی در عضلات درگیر ونیز داروهایی مانند قرص کارنیتین و سولفات کینین واگزازپام استفاده کرد.
این عارضه مربوط به افت فشار خون حین دیالیز است که در بیماران دیابتی به علت فلج معده مشاهده میشودوعلت دیگر آن تغذیه حین دیالیز ویا کمتر ازیک ساعت قبل از شروع دیالیز میباشد.
اصلاح افت فشارخون استفاده از داروههای ضد تهوع طبق دستور پزشک در صورت استفراغ حتما با دهان شویه دهان خود را بشویید
عدم خوردن غذا قبل وحین دیالیز
که به علت افت فشار خون و کاهش کافئین ایجاد میشود. مصرف موز قهوه و کافئین و کاهش دور دستگاه دیالیز باعث کاهش سردرد میشود و در نهایت از استامینوفن میتوان استفاده کرد.
که به دلیل بالا بودن اوره و افزایش سطح فسفر سرم وحساسیت به هپارین تزریق شده حین دیالیزو افزایش سطح هیستامین در نارسایی کلیه و خشکی پوست ایجا میشود.درمان خارش قبلا توضیح داده شده است.
با انتخاب دقیق نوع غذا میتوانید نه تنها از خوردن لذت ببرید ،بلکه سلامتی خود را تا حد امکان حفظ کنید.
بافت های بدن را ساخته وترمیم میکنند وعلیه عفونتها میجنگند.
گوشت _ ماهی _ تخم مرغ _ مرغ _ حبوبات _ شیر و فراورده های آن.
بیمارانی که هفته ای سه بار نیاز به دیالیز دارند نیازمند دریافت 1/2 گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بدن پروتئین هستند .
برای مثال یک بیمار ۷۱ کیلوئی باید روزانه ۸۵/۲ گرم پروتئین مصرف نماید که به معنای ۸۵/۲ گرم گوشت نیست بلکه معادل یک سیخ کباب برگ ویا دو قطعه گوشت خورشتی است و میتوانید تا حد امکان ازغذاهای سنتی مانند گوشت کوبیده وکوفته استفاده کنید.
حبوبات از منابع خوب پروتئین هستند اما باید ۸ ساعت قبل در آب سرد خیس شده وهر یک ساعت آب آن تعویض شود .
۱.کاهش وزن
۲.ازدست دادن تون ماهیچه ای
۳.کاهش مقاومت در برابر عفونتها
۴.کندی در بهبود زخم ها
۵.کاهش انرژی
خستگی تهوع و سردرد واحساس طعم بد در دهان میشود.
در صورتی که شما غذاهای حاوی انرژی استفاده نکنید، بدن بیشتر از پروتئین استفاده کرده و باعث افزایش اوره میشود.
♦ انرژی در بیشتر غذاها مانند نشاسته، شکر، غلات، میوه هاو سبزیجات وجود دارد. در صورتی که شما دیابت ندارید و نیاز به انرژی بیشتری دارید میتوانید از قند وچربیهایی مانند روغن زیتون ،آفتابگردان وذرت و کنجد و پنبه دانه مصرف کنید.
♦ به منظور جبران کم خونی مصرف گوشت قرمز گوساله بدون چربی در هفته ۳-۱ بار توصیه میشود.
♦ در طول ماه فقط ۱ بار از گوشت ماهی به جای گوشت قرمز و یا مرغ استفاده کنید.
♦ از مصرف عدسی ،خوراک لوبیا و آش وآبگوشت پر از حبوبات خوداری کنید.
♦ در هفته دو بار میتوانید از تخم مرغ آب پز جایگزین پنیر یا گوشت استفاده کنید.
میزان مصرف سدیم ۱-۳ گرم در روز است که در طول پخت وپز به غذا اضافه میشود.
خوردن غذاهای زیر به دلیل داشتن نمک فراوان ممنوع است:
غذاهای آماده مانند ژامبون و سوسیس
♦ غذاها و فراورده های منجمد شده – غذاهای آماده مانند پیتزاوهمبرگر
♦ تنقلات غذاهای کنسرو شده شور
♦ سس ها، خیار شور و ترشیها
افزایش نمک باعث افزایش تشنگی و افزایش نوشیدن آب ونیز بالا رفتن فشار خون وتنگی نفس میشود .
میزان مایعات توصیه شده برابراست با حجم ادرار دفعی ۵۱۱+تا۸۱۱ میلی لیتر در طول ۱۱ ساعت است که به میزان فعالیت ودرجه حرارت محیط نیز بستگی دارد.
طریقه اندازه گیری ادرار به این صورت است که اولین ادرار صبح را دور ریخته و بقیه ی ادرار را بعالوه ادرار صبح روز بعد را در ظرفی مدرج جمع کرده مقدار آن ادرار ۱۱ساعته شما میباشد.
برای بهتر شدن طعم غذاها به جای نمک بهتر است از ادویه ها و گیا هان معطر طعم دهنده های بدون شکر،سرکه، لیمو استفاده کنید.
ساده ترین راه کاهش مصرف سدیم است
♦ آب مصرفی خود را در لیوان کوچک بنوشید.
♦ استفاده از آب نبات ترش یا گذاشتن قطعات یخ در دهان باعث کاهش تشنگی میشود.
♦ برخی دهان شویه ها با تحریک غدد بزاقی باعث کاهش احساس خشکی دهان میشود
♦ جویدن آدامس بدون قند.
♦ مصرف میوه ها و سبزیها به صورت سرد.
♦ آب لیمو سبب تحریک ترشح بزاق میشود بنابراین همراه مایعات روزانه استفاده شود.
♦ نباید این نکته را فراموش کرد که از محدودیت بیش از حد مایعات به دلیل افت فشار خون و احتمال ایجاد لخته در محل فیستول خودداری شود.
میزان پتاسیم مورد نیاز بیماران۲/۵-۱/۵ گرم در روز است و باید از مصرف زیاد پتاسیم به دلیل عوارض قلبی بپرهیزید.
♦ سیب زمینی مخصوصا پخته شده
♦ آجیل و دانه ها مانند گردو فندق پسته و ..
♦ قارچ خشک شده
♦ خشکبار (کشمش،برگه زردآلو)
♦ میوه ها(موز-کیوی- انجیر – زردالو – پرتغال – طالبی – خربزه – خرما – انگور – انبه – آلو)
♦ گوجه فرنگی و رب آن، روغن زیتون
♦ سبزی ها(سیب زمینی – کنگر – نخودسبز – تره –کدو حلوایی – کرفس پخته – چغندر – قارچ پخته – بامیه – فلفل – جعفری –ترخون –سیر –موسیر – ریواس)
علائم مصرف بیش از حد پتاسیم شامل : ضعف عضالنی- تنگی نفس – بیقراری – تحریک پذیری –افزایش ضربان قلب و تهوع
خیار دارای پتاسیم کمی است وبه مقدار زیاد میتوان استفاده کرد .
بیشترین میزان پتاسیم در پوست میوه وآب میوه و کمپوت وآبگوشت است.
پتاسیم بالا سبب بروز مشکالت قلبی و نهایتا ایست قلبی است.
میزان مجاز مصرف فسفر ۱/۱-۱/۹ گرم در روز است. فسفر ،استخوانها را محکم و سلامت نگه میدارد اما افزایش آن باعث خارش پوستی یا درد مفاصل و به تدریج مشکلات استخوانی میشود.
شیر –پنیر و فراورده های لبنی –کره بادام زمینی-غذاهای پروتئینی
دانه ها و آجیل- برگه گندم و غالت فراوری شده – حبوبات مانند نخود ولوبیا – نوشابه -ماهی وپروتئین های دریایی
دل و جگر و قلوه وکله پاچه و سیرابی و شیردان و مغز–گوشت گاو فسفر زیادی دارد- سویا فسفرش بیشتر ا ز گوشت گاو است
خارش و درد استخوانی از عالئم افزایش فسفر است
“مکملهای ویتامینی باید با دستور پزشک مصرف شود زیرا برخی ویتامین ها ممکن است برای شما مضر باشد“
نان ها باتوجه به داشتن فیبر وارزش غذایی نباید از رژیم غذایی حذف شود.
♦ بهترین نوع نان، سبوس دار است مانند سنگک.
♦ یاد بگیرید به چه میزان میتوانید بخورید و بیاشامید
♦ داروها را طبق تجویز پزشک مصرف کنید .
♦ در تغذیه خود خالق و نوآور باشید
♦ در مورد مواد غذایی و نوشیدنی جدید سوال کنید.
♦ رژیم غذایی خود را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید.
♦ ورزش کنید .
♦ در مورد غذاها با افراد عادی تبادل نظر نکنید زیرا احتیاجات بدن افراد متفاوت است.
♦ در صورت کاهش وزن ویا کاهش اشتها با پزشکتان مشورت کنید.
♦ فراورده های شیری به یک واحد ( یک لیوان شیر یا نصف لیوان ماست کم چرب یا ۲ قوطی کبریت پنیر ) در روز محدود شود.
♦ میوه ها وسبزی ها وآب میوه ها به یک واحد در روز محدود شود. (۲ واحد میوه معادل ۲ عدد میوه متوسط و۲ واحد سبزی معادل ۲ لیوان سبزی خام یا نصف لیوان سبزی پخته است)
♦ مصرف مایعات در حدی باشد که اضافه وزن بین دو جلسه بیش از ۵ درصد وزن شما نباشد. مثال اگر ۵۰ کیلوگرم وزن شماست ۲/۵ کیلوگرم اضافه وزن می توانید داشته باشید.
♦ سعی کنید تخم مرغ را به صورت آب پز دو تاسه بار در هفته مصرف کنید.
♦ از روغن مایع استفاده کنید.
♦ در صورت علائم غیر قابل کنترل به میوه میتوان یک ساعت قبل از دیالیز میوه ها را مصرف کنید تا در زمان دیالیز پتاسیم اضافه دفع شود.
♦ مددجو روزانه اجازه مصرف یک نوع میوه را دارد بخصوص از انواع پر پتاسیم مانندیک سیب، نصف پرتقال، ۲۱ عدد توت فرنگی و حداکثر ۱ سانت موز و…باشد.
♦ میوه ها حتما پوست گرفته شود.
♦ در مورد سیب زمینی پس از پوست کندن به قطعات کوچک تقسیم شود و حداقل ۸ ساعت در آب خیسانده شود و آب آن هر۱ ساعت تعویض شود تا پتاسیم آن کاهش یابد.
♦ سبزیجات بهتر است به صورت پخته و پس از دور ریختن آب آن استفاده شود.
تحقیقات نشان میدهند که ورزش حین دیالیز و چه خارج از محیط دیالیز باعث ارتقای کیفیت زندگی مدد جویان می شود و حرکت نرمشی حین دیالیز باعث میگردد و همچنین روی فشار خون افزایش میزان برداشت اوره در طی همودیالیز و عملکرد قلب تاثیر مثبت دارد .
این حرکات در دوساعت اول دیالیز شروع و انجام شود و به دو ساعت دوم
کشیده نشود پس بلافاصله بعد از اتصال به دستگاه و شروع دیالیز این حرکات را شروع کنید .
♦ مدت زمان ورزش مهم است چرا که مدت زمان بیشتر و یا کمتر از ۲۵ دقیقه نتایج مطلوبی در پی نخواهد داشت .
♦ حرکات نرمشی به این صورت است :
۱- چرخاندن مچ دست (۲دور درجهت عقربه های ساعت) ۲- چرخاندن مچ دست( ۲ دور در خلاف جهت عقربه های ساعت ) ۳- ( تا کردن مچ دست به بالا و پایین ۲ حرکت ) ۴- چرخاندن بازو حول مفصل شانه با دست در جهت رو به جلو دور ۵- چرخاندن بازو حول مفصل شانه با دست در جهت رو به عقب دور ۶- جلو آوردن شانه ها تا حد امکان ۱۵ بار ۷- چرخاندن مچ پاها ۲ دور در جهت عقربه ساعت و ۲ دور در خالف جهت عقربه ساعت. ۸- تا کردن مچ پاها به باال و پایین ۲ حرکت ۹- تا کردن ساق پاها روی ران از مفصل زانو ۲ حرکت ) ۱۰- تا کردن ران روی شکم و راست کردن پا ۲ حرکت
♦ چنانچه حین انجام این حرکات دچار احساس سرگیجه سردرد تهوع یا هرگونه احساس نامطلوبی شدید ورزش را قطع کرده در وضعیت دراز کش قرار بگیرید و پاهای خود را باال ببرید و به کادر درمان اطلاع بدهید .
توصیه انجمن کلیه برای انجام ورزش در مدد جویان دیالیزی:
♦ ورزش ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به مدت ۳ روز در هفته توصیه می شود.
♦ ورزش حین انجام دیالیز نباید فراموش شود.
♦ در روز های بدون دیالیز حتما باید صورت گیرد .
♦ تحلیل استخوانی ناشی از بیماری شما می تواند پوکی استخوان یا ضعف استخوانی ایجاد کند بنابراین انجام ورزش هایی مانند پیاده روی ، دویدن ، دوچرخه سواری ، شنا و البته نه شیرجه ضروری است .
♦ برنامه ورزشی باید یک برنامه منظم و پیشرونده باشد که از ۲۱ دقیقه شروع و کم کم زمان آن را افزایش دهید تا به یک ساعت در روز برسد و بهترین سود حاصل شود.
♦ قبل از شروع ورزش با تیم همودیالیز مشورت کنید.
♦ در صورت افزایش فشار خون بیشتر از۱۴۰/۹۰ ورزش انجام نشود .
♦ در صورتی که حین ورزش آب زیادی از بدن کم شد آب از دست رفته جبران شود.
♦ در روزهای گرم و ساعات گرم روز از ورزش اجتناب کنید.
♦ در صورت تنگی نفس و طپش قلب یا درد قفسه سینه ورزش قطع شود.
♦ در صورت انجام نشدن یک جلسه دیالیز یا زمانی که احساس میشود خیلی سنگین ورزش میکنید یا قند خونتان نامناسب (کمتر از ۱۲۰ یابیشتر از۲۰۰ باشد) است از ورزش اجتناب کنید.
♦ بهترین نوع ورزش پیاده روی مداوم و منظم در هوای آزاد است.
♦ از انجام ورزشهای رزمی که احتمال آسیب به کلیه وجود دارد مانند کاراته و… خودداری کنید.
♦ متناسب با شرایط هوایی لباس و کفش محافظ مناسب بپوشید.
♦ قبل از انجام حرکات بدن سازی مدت ۵ دقیقه صرف حرکات کششی و آماده سازی شود ودر آخر۵ تا ۱۰ دقیقه صرف سرد کردن شود.
♦ سعی کنید به جای آسانسور از پله استفاده کنید.ویا برای خرید به جای رانندگی پیاده روی کنید.
♦ در زمان ورزش میزان انسولین را ۱تا۲ واحد کمتر از قبل استفاده کنید و قبل از شروع ورزش کربوهیدرات مصرف کنید
♦ انسولین خود را به مکانهایی مثل شکم که در حین ورزش بی تحرک هستند، تزریق کنید.
♦ در دوره پیک اثر انسولین از ورزش اجتناب کنید.
♦ برای مددجویان وابسته به انسولین ورزش۲۰ تا ۳۰ دقیقه و برای غیر وابسته به انسولین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه توصیه میشود.
♦ مددجویانی که دچار رتینو پاتی شده اند از انجام ورزش های سنگین که فشار خون را بالا میبرد بپرهیزند.
♦ در بیماران قلبی عروقی ورزش باید با مشورت پزشک انجام شود.
♦ شنا و دوچرخه سواری برای بیماران با مشکلات مفصل و استخوان توصیه میشود.
هورمونی خونساز است و به صورت داخل وریدی یا زیرجلدی استفاده میشود .
باید دقت کنید که :این دارو طبق تجویز پزشک استفاده شود
♦ در دمای ۱تا۸ درجه نگهداری شود واز یخ زدگی آن جلوگیری شود.
♦ رنگ محلول شفاف باشد
♦ بعد از دیالیز تزریق شود
♦ در صورت افزایش فشار تزریق نشود.
♦ از نور مستقیم خورشید محافظت شود.
جهت درمان کم خونی میباشد.
♦ باید رقیق شده و داخل وریدی تزریق شود.
♦ نیازی به نگهداری در یخچال ندارد.
♦ با هیچ دارویی نباید مخلوط شود.
♦ تزریق حتما در بیمارستان انجام شود.
♦ مصرف همزمان آن با آهن خوراکی توصیه نمیشود.
یک مکمل غذایی، هنگامیکه دریافت کلسیم کم است میباشد همچنین باعث کاهش جذب فسفر میشود.
به صورت قرصهای خوراکی میباشد .
از عوارض آن میتوان: یبوست، تشنگی، تهوع و پرادراری را نام برد.
درصورت بروز خشکی دهان پرادراری گیجی وهذیان که نشان دهنده افزایش بیش از حد کلسیم است باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
اگر هدف اصلاح فسفر است باید دارو در وسط غذا میل شود.
آنتی بیوتیک ها وآهن ،جذب کلسیم را مختل میکند، بنابراین با فاصله زمانی از هم مصرف شود.
باعث کاهش سطح سرمی فسفر در بیماران با نارسایی کلیوی مزمن که همودیالیز می شوند. این دارو با اتصال به فسفات در دستگاه گوارش مانع از جذب این ماده می گردد و در نهایت میزان فسفات خون را کاهش می دهد.
این دارو به فسفر مواد غذایی متصل شده و آن را از طریق دستگاه گوارش دفع میکند و مانع جذب فسفر میشود.
این دارو به صورت کپسول و خوراکی میباشد.
عوارض آن مانند کربنات کلسیم است، ولی یبوست بیشتر دیده میشود.
باید مصرف مواد حاوی فسفر مانند آجیل و لبنیات را کاهش داد.
فاصله مصرف رناژل با داروهای ضد تشنج ، وارفارین، سیپرو فلوکساسین باید حداقل ۲تا ۳ ساعت باشد.
این دارو فرم فعال شده ویتامین دی است که متابولیسم کلسیم و فسفات را تحت تاثیر قرار میدهد.
این دارو به شکل کپسول ژلاتینی و آمپول ۲ میکروگرم میباشد.
مهمترین عارضه آن افزایش فسفر است که با کنترل دوره ای فسفر مشخص میگردد.
برای جلوگیری از کرامپهای عضلانی تجویز میشود و مکمل غذایی است.
بعد از دیالیز مصرف شود.
تهوع ،استفراغ،اسهال وکرامپهای شکمی از عوارض کارنیتین است.
جهت جلوگیری از کرامپهای عضلانی دو ساعت قبل از دیالیز مصرف شود. این دارو دارای عوارض گوارشی وهمچنین تاثیر بر روی عصب بینایی و عصب شنوایی است که درصورت مشاهد فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
جهت جلوگیری ازکرامپهای عضالنی دو ساعت قبل از دیالیز استفاده میشود.
♦سعی کنید خواب و بیداریتان هر روز در یک زمان منظم باشد. هر شب ۷تا ۸ ساعت خواب پیوسته داشته باشید.
♦ در روزهای تعطیل بیش از حد معمول نخوابید. از خوردن وآشامیدن غذاهای محرک مانند چای و قهو و.. در عصرو شب خودداری کنید.
♦ شام را ۳-۱ ساعت قبل از خواب مصرف کنید. سعی کنید کافئین را از رژیم غذاییتان حذف کنید .
♦ تلاش کنید به طور منظم در صبح و عصر ورزش کنیددقت کنید ورزش قبل از خواب محرک بیداری است.
♦ قبل از این که به رختخواب بروید بدن وعضلاتتان را شل و آرام سازید. قبل از خواب دوش بگیرید.
♦ قبل از خواب کمتر تلویزیون تماشا کنید.
♦ چراغها ،تلویزیون و رایانه را قبل از خواب خاموش کنید .
♦ قبل از خواب مطالعه کنید.